دکتر حسین مصحفی

نرم افزار کیهان‌شناسی CosmoMC

در علم فیزیک ممکن است نظریه‌ها و مدل‌های جالبی داشته باشیم که از جنبه ریاضیاتی بسیار زیبا و سازگار به نظر برسند. اما فیزیک علم توصیف‌گر طبیعت است و تا زمانی که یک نظریه نتواند سازگاری خود را با آزمایش‌های تجربی اثبات کند نمی‌تواند مورد اطمینان قرار گیرد.

این مسأله در «کیهان‌شناسی» به عنوان شاخه‌ای از علم فیزیک نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. مدل‌های کیهان‌شناسی بسیار زیادی وجود دارند که همگی مدعی توصیف آغاز و چگونگی تحول کیهان و ساختارهای درون آن هستند اما گروه کوچکی از این جنگل انبوه مدل‌ها هستند که توانسته‌اند تا حد خوبی با داده‌های رصدی تطابق نشان دهند.

بسیاری از کیهان‌شناسان و پژوهشگران در تلاش هستند مدل‌هایی بسازند که تا حد قابل قبولی با داده‌های تجربی و رصدهای تلسکوپ‌های زمینی و فضایی مطابقت داشته باشند. در این رویکردها، مردم از روش‌های مختلف تحلیل داده‌های رصدی و مقید کردن مدل‌های کیهان‌شناسی استفاده می‌کنند. به دلیل پیچیدگی بالای محاسبات کیهان‌شناسی و رشد روزافزون حجم داده‌های رصدی نرم‌افزارهایی توسعه داده شده‌اند که مورد استفاده بخش وسیعی از جامعه علمی کیهان‌شناسی هستند. نرم‌افزارهایی مانند: CosmoMC, CLASS, MontePython, Cobaya و غیره همگی برای محاسبات کیهان‌شناسی و مقید کردن پارامترهای مدل‌های کیهان‌شناسی با داده‌های رصدی توسعه یافته‌اند.

نرم افزار CosmoMC شامل مجموعه‌ای از کدها است که در دل خود یک نرم افزار محاسبات نظری کیهان‌شناسی دارد که در کنار یک موتور MCMC کار تطبیق مدل‌های کیهان‌شناسی با داده‌های مختلف رصدی را انجام می‌دهد. با استفاده از نرم افزار کیهان‌شناسی CosmoMC شما می‌توانید مدل‌های متنوع کیهان‌شناسی را با داده‌هایی شامل داده‌های زیر مطابقت دهید و قیدهای رصدی بدست آورید:

  • داده‌‌های کامل و جزئی تابش پس زمینه کیهانی (افت‌وخیزهای دمایی و قطبش شامل رصدهای ماهواره Planck, WMAP, BICEP, ACT, SPT‌)
  • آخرین کاتالوگ اندازه‌گیری‌های مبتنی بر ابرنواخترها (SN type Ia)
  • داده‌های نوسانات باریونی آکوستیک (BAO)
  • داده‌های اندازه‌گیری توزیع خوشه‌های کهکشانی و طیف توان ماده
  • داده‌های مربوط به اعوجاج فضای انتقال به سرخ RSD (Redshift Space Distorsion)
  • داده‌های همگرایی گرانشی ضعیف ناشی از خوشه‌های کهکشانی (Weak Lensing)
  • داده‌های کاتالوگ خوشه‌ها بر مبنای اثر سونیااف-زلدوویچ (Sunyaev–Zeldovich)
  • اندازه‌گیری نرخ انبساط کیهان (ثابت هابل) به دست آمده توسط تلسکوپ هابل  (HST)
  • داده‌های مربوط به اثر همگرایی گرانشی روی تابش پس زمینه کیهانی  (CMB lensing)

با استفاده از این نرم افزار می‌توانید علاوه بر جداول بهترین مقادیر برازش پارامترها و بازه‌های اطمینان 68% و 95% و غیره می‌توانید از تکنیک‌های مختلف تحلیل داده برای صحت‌سنجی نتایج خود استفاده کنید. همچنین انواع نمودارهای نمایش دهنده نتایج خود را به راحتی می‌توانید تولید کنید.